Humanizm rozwija w sposób znakomity kunszt języka, co z czasem przeradza się w jego kult.
Kult języka był kultem retoryki i gramatyki, których najdoskonalsze wzory odnajdywano w łacinie (antycznej)i grece. Norma najszczytniejsza była praktyka pisarska Cycerona. Pisać i mówić po łacinie jak cycero było marzeniem humanistów. Odstępstwa od ideału cycerońskiego bywały tępione i piętnowane – szczególnie w XVI w. – jako wykroczenia przeciw dobremu smakowi. Opozycja przeciw swoistemu terrorowi cyceronistów przyszła z północnej Europy.
Jej czołowym przedstawicielem był Erazm z Rotterdamu (1467 – 1536), najwybitniejszy umysł XVI w.

Humanizm Erazma był otwarty i egalitarny. Oburzał go pogląd wytwornych znawców antyku, którzy po łacinie pisali, ale aby nie znieważyć świętego sakramentu tego języka nie chcieli się nim posługiwać w mowie potocznej. Dla upowszechnienia kultury humanistycznej, Erazm opracował ADAGIORUM COLLECTANEA zbiór przysłów sentencji i aforyzmów łacińskich, który był swoista antologia mądrości i kultury języka. Adagia cieszyły się ogromna popularnością toteż Erazm wznawiał je i rozszerzał w następnych edycjach. Uczyły postępować godziwie, mówić i pisać poprawnie. W ten sposób bonae litterae stawały się własnością ogółu. Znamienna była reakcja niektórych uczonych humanistów na Adagia: zarzucili Erazmowi, ze ujawnia przed gminem święte tajemnice języka. Erazm przyczynił się walnie do rozwoju biblijnych studiów filologicznych. Wydawał pisma Ojców Kościoła opublikował krytyczne wydanie greckiego tekstu Nowego Testamentu z nowym przekładem łacińskim i komentarzami.
Dodatkowo Erazm uważany był przez stronę katolicką za ojca duchowego reformacji, gdyż zwalczał obyczaje kleru, korupcje, symonie, cezaryzm papieży, głupotę i nieuctwo mnichów,. Cieszył się sławą w całej Europie, utrzymywał kontakty korespondencyjne z władcami i uczonymi, a jednak cale jego życie było tragiczna rozterka. Głosił pokój zgodę i miłość, a przyszło mu być świadkiem walki i wojen, które podzieliły narody europejskie jak nigdy dotąd.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz